Хүн төрөлхтөнд гэр бүл төлөвлөлт гэдэг уран барилга, хот суурин шиг бодлоготойгоор баригдаж лам багшаар дэнслүүлэн Шекспирийн эмгэнэлт жүжгүүд тавигдах вэ дээ. Хэнтэй ураг барилдаж болох, болохгүй гэдгийн төлөө дайн тулаан, эмгэнэлт түүхүүд тавигдсан байх юм. Монголчууд малын үүлдэр угсаагаа сайжруулах тал дээр маш нухацтай гайхамшигтай нийлүүлэг тавьж (Хөгшин азарганы үр залуу гүүний төл гээд ярьдаг даа) ирсэн атлаа үр хүүхдээ болохоор хайр сэтгэлд даатгаад орхих юм даа.
Сүүлийн хэд хоногт хэдэн настайгаа гэрлэх вэ, гэр бүл төлөвлөлт гэдэг дээр залуус маргалдаж байна. Үзэл бодлоо уралдуулж байгаа харагдана. Миний хувьд нэг эрт гэрлэхийг таашаадаггүй. Ихэнх гэмт хэрэгтнүүд эцэг эхийнхээ бага залууд гарсан, гудамжинд хаягдсан намтартай байдаг. Америкийн алдарт гэмт хэрэгтнүүд насанд хүрээгүй байхдаа, хүчиндүүлсэн охины азгүй хүүхдүүд байх жишээтэй.
18 настай залуусаас гарсан хүүхэд эцэг эхтэйгээ адилхан гэнэн томоогүй байх жишээтэй. Чөмөг нь гүйцсэн эр (Сун гэж дорно дахинд нэрлэдэг) хүний хүүхэд дор хаяж бяртай болдог. Та нар мэднэ дээ. Ж.Мөнхбатын хамгийн бага хүү Даваажаргал, Баянмөнхийн отгон хүү Гантогтох, Долгорсүрэнгиййн бага нь Дагвадорж. Б.Бат-Эрдэнэ л гэхэд эцэг эхийнхээ 40 нэлээд гарсан байдаг. Энэ юуг хэлээд байна гэхээр 40 хүний хүүхэд тэр насны ухаан, ген зэргийг хуулбарлан гарна үг шүү дээ.
Дэлхийн суутнууд, хаадууд дандаа эцэг эхийнхээ орой төрөлт, отгон хүүхдүүд байдаг. Манайд л гэхэд Ц.Элбэгдорж айлын отгон учраас тийм адтай, сэргэлэн байхгүй юу. Эрт гэрлэлтийн тухайд гэхэд сайхан залуус амьдралын дарамтад орж хийморь лүндаагүй болчихдог. Сайхан залуус хүүхдийн сүүний мөнгө, түлээ түлш гээд хийх бүтээх насаа амьдралд нухлуулаад өнгөрч байх жишээтэй.
Бидний аав ээжүүд гэр бүл төлөвлөлт гэлгүй ганц чемодан, цагаан ортой амьдрал эхэлсэн гэдэг дээ. Тэр бол өөр нийгэм, өөр түүх гэдгийг санацгаан япончууд, америкчууд гэр бүл төлөвлөлтөө яаж хийж байгааг ажигла л даа. Ажил амьдралын гараагаа өлгийтэй хүүхэд бус ажил үйлстэй бүр алдаатай эхлэдэг. Төрийн одон авах сайхан ч гэлээ (Биднийг бага байхад настайтвар авгайчуул ичингүйрэн одон авдаг байсансан) гэр бүл төлөвлөлт гэдэг амьдал хэмээх барилгыг барих төсөл юм аа. Төлөвлөөгүй барилга анхны салхинаар нуран унахыг алийг тэр гэх вэ залуус аа.
Б.Жаргалсайхан